اثر کاهش فضاهای سبز شهری بر تغییرات دما و رطوبت نسبی (مطالعه موردی: شهر رشت)

امروزه شهرهای جهان به علت رشد شهرنشینی و کاهش فضاهای سبز شهری، با افزایش جزیره حرارتی و کاهش آسایش اقلیمی ساکنان مواجه هستند. در این پژوهش روند تغییرات فضای سبز، رطوبت نسبی و دماهای فَرین در شهر رشت، طی دوره آماری (1964-2013) بررسی شد. جهت انجام این بررسی، از تصاویر ماهواره‎ای لندست 5 و همچنین داده‎های روزانه رطوبت نسبی و دمای فَرین ایستگاه سینوپتیک رشت استفاده شد. برای سنجش تغییرات، از شاخص سبزینگی، شاخص‎های فَرین دما و همچنین برآوردگر شیب سن استفاده شد. نتایج این بررسی نشان داد که مجموع فضای سبز شهر رشت از حدود 7255 هکتار به 5990 هکتار و فضای سبز پرتراکم از 2855 هکتار به 788 هکتار کاهش یافته است. همچنین، شاخص‎های دامنه دمایی، روزهای یخبندان و شب‎های سرد با اطمینان 99 درصد کاهش یافته‎اند. درحالیکه شاخص‎های شب‎های حاره‌ای، بیشترین دمای کمینه، روزهای گرم رشت با اطمینان 99 درصد و همچنین رطوبت نسبی حداکثر آن با اطمینان 95 درصد افزایش پیدا کرده‎اند. همچنین روند تغییرات پارامترهای اقلیمی با تغییرات فضای سبز هم‎راستا بوده و تغییرات آنها طی سه دهه متوالی تشدید شده است، به نحوی که با دو برابر شدن جمعیت، میزان فضای سبز شهر به حدود یک‎سوم مقدار اولیه کاهش یافته و شاخص‎هایی نظیر دامنه دمایی و روزهای یخبندان به ترتیب در حدود 4 درجه سانتی‎گراد و 35 روز نسبت به اوایل دوره کاهش پیدا کرده‎اند. به نظر می‎رسد توسعه پوشش درختی جهت کاهش اثرات جزیره حرارتی شهر و گرمایش‎جهانی در راستای توسعه پایدار، ضروری است و باید در برنامه‎ریزی‎های آتی مورد توجه قرار گیرد.